Pytanie, czy w
salonie24.pl można żebrać zadał pod koniec wymiany zdań
toczącej się pod jedną z moich wcześniejszych notek - Sowiniec
[Projekt Coryllus - Toyah]]. Riposta przyszła ze strony Celeste, która wyraziła
zdziwienie, dlaczego tutaj nie można byłoby prosić o wsparcie. W
odpowiedzi usłyszała, że według przedmówcy wolno, ale chyba nie
wypada.
Wracam
do poruszonej wtedy kwestii – zawieszonej bez odpowiedzi – bo
jest to moim zdaniem sprawa ważna. Gdybym trzy miesiące temu miała
czas na rozwinięcie tego wątku, odpowiedziałabym, że
nie można żebrać, ale można prosić o wsparcie, a co więcej –
wsparcia należy udzielać!
*
Na
czym więc polega różnica między żebraniem a proszeniem o
wsparcie? Oto na początek wykaz słownikowych definicji wyrazu
„żebrać”:
Bardzo
mocno o coś prosić. Błagać. Błagać na wszystko na świecie,
błagać na kolanach. Chodzić od drzwi do drzwi. Chodzić po
prośbie. Dziadować. Jęczeć o coś namolnie. Miauczeć, błagać.
Modlić się o coś. Molestować, nudzić. Molestować, zamęczać
prośbami. Prosić o jałmużnę. Prosić o jałmużnę, jedzenie.
Prosić w miejscu publicznym o dobrowolne wsparcie materialne.
Próbować uzyskać coś od drugiej osoby, nie pracując, jedynie
prosząc. Skamleć, prosić usilnie. Skomleć, błagać. Skomleć,
skamlać, jęczeć. Usilnie prosić. Usilnie prosić o coś.
Utrzymywać się z jałmużny. Wyciągać rękę. - Źródło
Wobec
takiego bogactwa znaczeń dosłownych i przenośnych, wyróżnię
dwie definicje. Tę podaną przez Słownik języka polskiego:
Próbować
uzyskać coś od drugiej osoby, nie pracując, jedynie prosząc.
oraz
przez Kodeks wykroczeń:
Wykroczenie
stanowi żebranie osoby, która ma środki do życia lub jest zdolna
do pracy, a także żebranie w sposób oszukańczy lub natarczywy.
Natarczywość przejawia się w
zaczepianiu i nagabywaniu przechodniów, uniemożliwianiu im
przejścia w celu otrzymania datku. Pod tym pojęciem mieści się
również kierowanie wulgaryzmów pod adresem osób, które nie
ofiarowały jałmużny. Sposób oszukańczy to wprowadzanie w błąd
przechodniów w celu wzbudzenia w nich litości. Zabiegi te mogą
polegać na żebraniu w grupie dzieci, symulowaniu kalectwa,
umieszczaniu fałszywej informacji o ciężkim stanie zdrowia.
(Ustawa z dnia 20 maja 1971 r. – Kodeks wykroczeń, art. 58 § 1 i
2)
Z kolei wyraz
„wsparcie” jest definiowany w następujący sposób:
Datek.
Dopłata. Dopomożenie. Dotacja. Działania bojowe mające na celu
wzmocnienie głównego ataku. Grant. Jałmużna. Jednostka wyznaczona
do wspierania innych jednostek w działaniach bojowych. Kredyt.
Odciążenie, pomoc. Odsiecz. Ofiara. Oparcie. Opoka, baza. Ostoja.
Ośmielenie. Plecy, koneksje. Podpora duchowa. Podtrzymanie. Pomoc.
Pomoc moralna lub fizyczna. Pomoc okazana komuś, zwłaszcza
materialna. Pomoc udzielona komuś, zwłaszcza pomoc materialna.
Pomoc w działaniu i osiąganiu celu. Pomoc, odsiecz. Poparcie.
Poplecznictwo. Poratowanie. Posiłki. Protekcja. Rada. Ratunek.
Sponsoring. Sukurs. Udzielana komuś pomoc materialna. Udzielana
pomoc. Ulżenie. Wspomożenie. Wspomożenie, wdowi grosz. Zapomoga.
Zapomoga, zasiłek, pomoc. Zasilenie potrzebującego. Zasiłek.
- Źródło
Słownik języka
polskiego podaje następujące definicje wyrazu „wspierać”
1. oprzeć o coś,
podtrzymać czymś, dać podporę;
2. udzielić pomocy.
2. udzielić pomocy.
Natomiast Kodeks
wykroczeń - inaczej niż w przypadku „żebrania” - nie zajmuje
się kwestią „proszenia o wsparcie”.
*
Prośba o wsparcie
nie łamie zasad współżycia społecznego i jest dopuszczalna
zarówno w świetle prawa, jak i zwykłej praktyki życiowej.
Wskazują na to szeroko powyżej cytowane definicje tego słowa.
Prosić o wsparcie to nic innego, jak prosić o pomoc: fizyczną,
materialną, moralną lub duchową. Specyficznym wyrazem duchowego
wsparcia jest modlitwa wstawiennicza w intencji potrzebującego,
czyli inaczej mówiąc nasza prośba kierowana do Boga o Jego
nadprzyrodzoną pomoc dla osoby pozostającej w takiej czy innej
potrzebie.
Prośba o wsparcie
zmienia się w żebractwo z chwilą, gdy staje się sposobem na
życie, a czasami wręcz profesją polegającą na natarczywym i/lub
oszukańczym wyłudzaniu od ludzi pomocy. Żebrak nie podejmuje
własnego wysiłku w celu uzyskania pożądanego/potrzebnego dobra,
gdyż woli poprzez wzbudzanie litości lub zastraszenie wyłudzić to
dobro od innych.
Zwykła prośba o
pomoc ma natomiast miejsce wtedy, gdy sami nie jesteśmy w stanie
sobie pomóc i odwołujemy się do poczucia międzyludzkiej
solidarności. Ciekawa rzecz, że umiejętność niesienia
pomocy jest jednym z charyzmatów wymienianych przez św. Pawła, a
relacja między osobą potrzebującą pomocy i osobą pomoc niosącą
odwołuje się do dwóch istotnych sprawności (cnót) duchowych/moralnych: miłosierdzia i wdzięczności.
Po stronie osoby
proszonej o pomoc kwestia świadczenia drugiemu pomocy wynikającej z
wezwania do miłości bliźniego (postawa miłosierdzia)
wydaje się oczywista. Po stronie osoby o pomoc proszącej istotną –
ale rzadziej uświadamianą - jest kwestia postawy wdzięczności
za otrzymaną pomoc. Otrzymana pomoc (niezależnie od swej natury)
najpełniej i najgłębiej ubogaca obdarowanego wtedy, kiedy
przyjmuje ją z wdzięcznością trwałą, prawdziwą i głęboką, a
nie jedynie chwilową, formalną i powierzchowną.
W tym kontekście
warto wspomnieć, że w imię sprawiedliwości w pewnych sytuacjach
nawet przepisy prawa biorą w obronę darczyńcę, wobec którego
obdarowany zachował się w sposób rażąco niewdzięczny.
Zastosowanie mają wtedy przepisy o bezpodstawnym wzbogaceniu się, w
świetle których darowizna może być formalnie cofnięta.
*
Czy tutaj, w
salonie24.pl, mamy do czynienia z przykładami żebractwa? Być może
niektóre zachowania można by tak określić - w sensie przenośnym,
a nie dosłownym. Znamiona tak rozumianego żebractwa miałoby
namolne nagabywanie ze strony jakiegoś blogera o datki pieniężne
za możliwość czytania jego/jej tekstów. Żebractwem w tym sensie
mogą być natarczywe prośby o wsparcie głosami w konkursach na
najlepsze blogi. Żebractwem nazwałabym również korzystanie z
czyjegoś wsparcia bez należytej postawy wdzięczności.
Bardziej jednak
istotne od tych incydentalnych zdarzeń są autentyczne prośby o
pomoc pojawiające się w salonie24.pl. Zdarzają się tutaj prośby
o modlitwę, jak również deklaracje modlitewnego wsparcia. Dość
często mamy do czynienia z prośbami o wsparcie moralne – ma to
miejsce wtedy, kiedy apeluje się do nas o poparcie swoim podpisem
jakiejś petycji lub protestu. Zdarzają się również prośby o
charakterze materialnym, takie jak na przykład akcja
Bożonarodzeniowa „Blogerzy dzieciom”, jak zbieranie środków na
cele ogólnospołeczne lub na potrzeby (np. leczenie) tej czy innej
osoby spośród naszego grona, jak coroczna akcja związana z odpisem
podatkowym, czy zdarzające się od czasu do czasu indywidualne
prośby osób z zewnątrz lub osób z zewnątrz dotyczące. Na ile
hojnie odpowiadamy na te wszystkie prośby o wsparcie – to już
inny temat.
.
05.10.2012
